Wat is er nodig om de energietransitie snel, betaalbaar en eerlijk te maken? Welke bottlenecks moeten we doorbreken – en wie moet dat doen? In aanloop naar de nieuwe verkiezingen delen wij onze vijf ‘gamechangers’ voor de transitie: vijf punten die zorgen voor snelheid, rechtvaardigheid en duurzaamheid.
Maar elke mijlpaal die eenmaal is behaald, blijft. Dus stop met zwabberen.
Toen ik, begin jaren 2000 als ‘manager aansluitingen’, de allereerste aanvraag voor een laadpaal op mijn bureau kreeg, kon ik me nauwelijks voorstellen hoe groot mobiliteit ooit zou worden voor ons klimaat, onze economie en zelfs onze gezondheid. De technologie was er, de wil ook wel, maar een helder pad? Dat ontbrak volledig. Subsidies kwamen en gingen, net als politieke stokpaardjes. Het leek alsof we steeds opnieuw moesten beginnen.
Jaren later sta ik er nog steeds, maar nu tussen honderden laadpunten, slimme bidirectionele systemen en buurtbewoners die exact weten wanneer hun zonnepanelen stroom terugleveren aan het net. Vooruitgang kruipt, maar wanneer ze eenmaal beweegt, houdt niemand haar tegen.
Vier vliegen in één klap
Mobiliteit met fossiele brandstof is dé grote veroorzaker van milieuschade. Met Windkracht 5 willen we het nieuwe kabinet daarom oproepen en helpen het kruipen om te zetten in een vlotte tred. Niet met alwéér een stapel rapporten, maar met een verhaal dat laat zien hoe mobiliteit vier vliegen in één klap kan slaan: schonere lucht, minder netcongestie, nieuwe banen en gezondere mensen.
Het grote plaatje ontbreekt
Beleid is te vaak versnipperd. Er wordt niet integraal gekeken, maar op losse onderdelen besloten. Een voorbeeld: bezuinigen op EV-subsidies lijkt verdedigbaar (“dat is toch alleen voor de rijkere burgers”), maar als je het grotere plaatje durft te zien, snap je dat zulke keuzes funest zijn. Want het gaat niet om óók elektrisch rijden. Het gaat om ervóór kiezen, echt en voor de lange termijn.
Zonder zo’n koers blijven we zwabberen. Burgers wachten af, bedrijven stellen investeringen uit, en het elektriciteitsnet piept en kraakt. Geen wonder dat veel mensen liever hun benzine- of dieselauto blijven rijden, zeker wanneer je elke euro twee keer moet omdraaien.
Gezonde lucht is geen luxe
En dat is zonde. Want gezonde lucht en een leefbaar klimaat zijn voor iedereen. Niet alleen voor wie het zich kan veroorloven. Toch laten we die gezamenlijke kans liggen, telkens als we korte-termijnvoordeel verkiezen boven langetermijnvisie.
Neem zonne-energie. Daar wekken we steeds meer van op, maar de opslag is een probleem. En dus neemt de aanleg van panelen nu af: terugleveren kost binnenkort geld. Een gemiste kans. Want de oplossing rijdt in onze straten: elektrische auto’s als batterij op wielen. Slim laden bij zon, terugleveren bij piek. Zo maak je zonne-energie rendabel en het elektriciteitsnet stabieler.
Naar Noors voorbeeld
Daarom pleiten we voor één duidelijke belofte: in 2030 is elke nieuwe auto in Nederland emissievrij. Punt. Niet om de zoveel jaar heronderhandelen, maar gewoon doorpakken. Noorwegen liet zien hoe zo’n keuze alles versnelt: toen zij fossiele auto’s extra gingen belasten en elektrisch rijden fiscaal aantrekkelijk maakten, schoot het marktaandeel van EV’s omhoog naar bijna 90 procent. Dat soort duidelijkheid geeft ook onze ondernemers en netbeheerders de rust om te investeren in laadinfra, recycling en vehicle-to-grid technieken (V2G).
En het Japanse experiment
Toen Nissan na de aardbevingsramp van 2022 in Japan hun elektrische auto’s als mobiele noodaggregaten inzette, zag ik voor het eerst hoe een voertuig méér kan zijn dan vervoer alleen: het werd een batterij op wielen. Inmiddels doet de stad Utrecht hetzelfde met We Drive Solar: tweehonderd kilowatt terug het net in op een zonnige middag. Het kan dus, hier en nu.
Probleem is wel dat een bidirectioneel laadpunt op je oprit (als je die al hebt) zo’n 5000 tot 8000 euro kost. Maar groter denken levert dit op: publieke palen vernieuwen we elke tien jaar. Dus vervang ze standaard door V2G-varianten en schaal de productie op. Voor je het doorhebt, ligt de prijs alweer een stuk lager.
Mijlpalen zijn blijvend
Verandering mag geen luxeproduct worden. Tweedehands EV’s stromen nu de markt op, maar als we wegenbelasting blijven baseren op gewicht in plaats van uitstoot, verdwijnen ze linea recta naar het buitenland. Laat de vervuiler betalen en gebruik die opbrengst om elektrisch rijden betaalbaar te maken voor elke portemonnee. Zo simpel is het.
Verandering is traag, zeker. Maar elke mijlpaal die eenmaal is behaald, blijft. Dus stop met zwabberen. Kies een vaste koers. Mobiliteit is nu nog onze grootste klimaatschadepost, maar kan ook onze snelste winst worden. Een nieuw kabinet moet de keuze durven maken. Wij, de rest van Nederland, staan klaar om gas te geven. Elektrisch!
