Nederland wil elektrificeren, maar het stroomnet zit vol. Ondanks allerlei maatregelen nemen de wachtrijen voor bedrijven voor een aansluiting toe, met oplopende maatschappelijke kosten van 10 tot 40 miljard euro per jaar. Om de energietransitie mogelijk te maken, lijkt een onconventionele stap nodig: accepteren dat we in Nederland af en toe zonder stroom zitten.
Met een leveringszekerheid van 99,9 procent behoort Nederland tot de wereldtop. Toch zorgt die bijna perfecte betrouwbaarheid ervoor dat het stroomnet niet optimaal wordt benut. Netbeheerders houden veiligheidsmarges aan om storingen te voorkomen, waardoor veel capaciteit onbenut blijft. Wie die marges verkleint, riskeert bovendien boetes van de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Zo ontmoedigt men het nemen van risico’s, die essentieel zijn bij grote transities.
Door de leveringszekerheid iets te verlagen en een paar uur stroomuitval per jaar te accepteren, ontstaat meer speelruimte op het net. Voor de meeste bedrijven, vooral in de dienstensector, zijn korte onderbrekingen goed op te vangen. Waar stroomuitval wél problemen veroorzaakt, kunnen noodaggregaten, batterijen of flexibele processen uitkomst bieden.
De uiteindelijke oplossing, het fors uitbreiden van het net, duurt te lang. Volgens Netbeheer Nederland zijn 100.000 kilometer extra kabels, 50.000 transformatorstations en 670 tussen- en middenspanningsstations nodig. Met het huidige tekort aan technisch personeel, stikstofregels en bezwaarprocedures is dat onhaalbaar op korte termijn.
De conclusie is helder: wie wil dat de energietransitie slaagt, moet leren omgaan met een beetje onzekerheid. Korte stroomstoringen worden onderdeel van de toekomst. Door die realiteit te accepteren en ons er goed op voor te bereiden, kunnen we miljarden aan congestieschade voorkomen en het energiesysteem flexibeler maken. TenneT waarschuwt bovendien dat vanaf 2033 sowieso meer stroomuitval te verwachten is. De keuze is dus niet óf, maar hoe goed we erop voorbereid zijn.
