Als de belastingprikkels onveranderd blijven, dreigen de mensen met de kleinste portemonnee hoge kosten te dragen van de energietransitie. Zij zitten dan bijvoorbeeld met peperdure gasaansluitingen, met dure fossiele brandstof en ze missen het voordeel van zonnepanelen.
Met de juiste belastingprikkels is dat te voorkomen. Nu zijn maatregelen vaak niet goed doordacht, waardoor ze niet betaalbaar zijn voor de mensen met de minste draagkracht. Of ze slaan een gat in de overheidsfinanciën. Een succesvolle energietransitie kan alleen als iedereen kan meedoen en de begroting solide blijft. Tegelijkertijd is er geen tijd te verliezen.
Een goed voorbeeld van een slimme belastingprikkel op het vlak van mobiliteit zou zijn het instellen van een kilometerprijs gebaseerd op CO2-uitstoot van auto’s. Mensen die weinig en schoon rijden betalen minder, de eigenaar van een grote fossiele Range Rover die veel kilometers maakt, betaalt meer.
Het anders inzetten van belastingen kan voorkomen dat bedrijven te lang over de energietransitie doen en nog lang afhankelijk blijven van vervuilende productieprocessen en van fossiele belastingvoordelen. Ook hier is het een goed idee om CO2-uitstoot te beprijzen, met oplopende tarieven. Wie zijn uitstoot verminderd heeft er baat bij, wie vies blijft produceren betaalt meer. Met zo’n systeem gaat het ook lonen om een vieze fabriek te verbouwen tot een schonere variant.
CBAM, het systeem dat ook buiten Europa geproduceerde CO2 gaat belasten via import, is een uitstekende aanvulling om te voorkomen dat bedrijven baat hebben bij een verplaatsing naar ergens buiten Europa waardoor overheidsinkomsten kelderen en er ook werkgelegenheid verloren gaat.
Met de juiste belastingprikkels voorkomen we dat de armste mensen straks met de hoogste energiekosten en mobiliteitskosten zitten omdat er niets veranderd is.